Update november 2022

Geplaatst doorPaul van den Berg

Wat is er sinds onze vorige update begin dit jaar gebeurd? Hierbij een update, met een focus op BSO. Er is goed en slecht nieuws.

Het goede nieuws:

  • Mede naar aanleiding van ons overleg met de scholen in Weespersluis is Unikidz als tweede BSO-aanbieder toegetreden in het schoolgebouw van De Nieuwe Jozef en Weesperrijk. Unikidz en Kind & Co hebben de afgelopen maanden de capaciteit flink vergroot, tot ongeveer 240 kindplaatsen (een ruime verdubbeling in minder dan een jaar). Daar verdienen zij en de scholen lof voor!
  • IKC Cadans zal volgend jaar actief worden in Weesp, in een tijdelijke locatie aan de Papelaan. Het is de gemeente gelukt om deze locatie beschikbaar te krijgen voor de IKC. Dit helpt om het aanstaande tekort aan capaciteit voor het primair onderwijs in Weesp (zie hierna) te ondervangen, evenals het reduceren van de druk op andere BSO-aanbieders aangezien IKC Cadans zelf de buitenschoolse opvang voor al heel leerlingen zal verzorgen. IKC Cadans garandeert een BSO plek voor al haar leerlingen.
  • De scholen De Nieuwe Jozef en Weesperrijk nemen het opvangprobleem serieus. Er is regelmatig constructief en gezamenlijk overleg met de scholen, de GGD, Kind & Co, Unikidz, de door de gemeente aangestelde stadsloods kinderopvang en ambtenaren van de gemeente verantwoordelijk voor kinderopvang.

Het slechte nieuws:

  • Na een inventarisatie van beschikbaar vastgoed in Weesp, is de zeer magere conclusie dat er op dit moment slechts één pand is geïdentificeerd waar een concrete mogelijkheid kan ontstaan voor extra BSO-capaciteit. Dit pand is in eigendom van de gemeente, staat min of meer leeg, maar wij begrijpen dat er vooralsnog een te hoge huur wordt gevraagd. Daar komt bij dat dit slechts ruimte biedt voor 20-30 extra kindplaatsen.
  • Het schoolgebouw van De Nieuwe Jozef en Weesperrijk ondergaat een verbouwing van in totaal ongeveer 12 maanden. Deze verbouwing beperkt het tempo waarin Unikidz de capaciteit verder kan vergroten (ofschoon een vergroting van de capaciteit wel op de planning staat).
  • Op basis van gedetailleerde cijfers van de gemeente met betrekking tot de prognoses voor de ontwikkeling van het aantal kinderen in de categorie 4-12 jaar in Weesp en de beschikbare capaciteit voor het primaire onderwijs tot 2042, ontstaat een uitdagend beeld:

Prognose groei aantal kinderen 4-12 jaar in heel Weesp (t.o.v. 2022):

  • In de periode tot 2028/29, komen er netto ongeveer 1000 kinderen van 4-12 jaar bij, tot totaal ongeveer 3000: een stijging van 50%
  • Dit stijgt door tot en met 2035 met een totale toename van 1300 kinderen: een stijging van 65% t.o.v. nu

Prognose groei aantal woningen in Weesp tot en met 2031 (t.o.v. 2022):

  • In totaal komen er 4200 woningen bij, waarvan 3100 in Weespersluis
  • Op in totaal 9386 woningen in Weesp nu, is dat een stijging van 45%

Capaciteit basisscholen in Weespersluis en Weesp:

  • Weesperrijk en De Nieuwe Jozef hebben een capaciteitstekort vanaf 2026 (NB: wij begrijpen van de scholen dat dit vermoedelijk te voorzichtig is ingeschat en de capaciteit reeds eerder volledig benut zal kunnen zijn). Dit tekort neemt toe tot en met 2031 en is pas weg per 2040
  • Voor heel Weesp (alle basisscholen) neemt het tekort toe tot en met 2034 en is het tekort pas weg per 2042
  • De totale capaciteit van alle basisscholen in Weesp (in m2) neemt volgens de prognose vanaf nu tot en met 2042 toe met slechts 9% (genoeg voor ongeveer 200-250 leerlingen). Vergelijk dit met het groeipercentage van het totaal aantal kinderen 4-12 jaar en het aantal woningen in Weesp

Belangrijke kanttekeningen bij deze cijfers:

  • Alle cijfers afkomstig van de gemeente, m.u.v. het aantal van 9386 bestaande woningen dat uit het publieke domein komt.
  • Het tekort wordt verzacht door de komst van IKC Cadans. Tegelijkertijd hebben wij meerdere signalen, van zowel scholen als de gemeente, dat de genoemde prognoses nog te positief zijn. Voorspellingen lijken tot nu toe de demografische samenstelling van Weespersluis (zeer veel vrije sector gezinswoningen) nog onvoldoende te reflecteren. Hoe dan ook vormen de cijfers slechts indicaties.
  • Het probleem voor BSO is veel groter dan de cijfers inzake het primair onderwijs laten zien. Dat komt omdat (i) bij BSO-aanbieders reeds honderden kinderen op de wachtlijst staan; (ii) een groot percentage (met name in Weespersluis) van de leerlingen behoefte heeft aan BSO; en (iii) op dit moment slechts een beperkter deel van de ruimte in schoolgebouwen beschikbaar wordt gesteld voor BSO (waardoor het ruimtegebrek voor BSO een stuk groter is dan voor het primaire onderwijs).

Conclusie

  • De grootste bottleneck in Weesp voor meer BSO vormt fysieke ruimte. Een gebrek aan voldoende personeel is eveneens een aanzienlijke uitdaging, maar bestaande aanbieders (bijvoorbeeld Unikidz) zijn in staat verder uit te breiden indien er meer fysieke ruimte beschikbaar zou zijn. Toetreding door nieuwe aanbieders is al helemaal nagenoeg onmogelijk, zolang er geen geschikte ruimte wordt gecreëerd.
  • Onze conclusie: gezien het enorme aantal woningen dat nog in Weesp gebouwd zal worden, zullen er behoudens majeure ontwikkelingen voor heel veel nieuwe gezinnen geen lokale (opvang)voorzieningen zijn: geen crèche, al helemaal geen BSO en op termijn mogelijk voor een deel evenmin primair onderwijs. Dit geldt met name voor gezinnen die nog geen broertjes of zusjes geplaatst hebben en derhalve geen gebruik kunnen maken van voorrangsregelingen. Er is helaas onvoldoende grond om te veronderstellen dat het wel goed zal komen. De hoop is wel dat door inzet van stakeholders er hier en daar nog wat extra capaciteit zal worden gecreëerd, maar dit zal de flinke instroom van nieuwe kinderen niet bij kunnen benen, waardoor de situatie voortdurend verslechterd. Daar komt nog bij dat de vraag naar BSO naar verwachting flink zal stijgen, gezien het kabinetsvoornemen om dit per 2025 goeddeels gratis te maken.
  • Het lijkt van belang dat partijen betrokken bij de verkoop van nieuwe woningen potentiële kopers pro-actief informeren over de structurele en langdurige afwezigheid van voldoende (opvang)voorzieningen, om een onjuiste indruk te voorkomen. Zolang er geen concrete en grootschalige ontwikkelingen zijn is er voor nieuwe gezinnen onvoldoende perspectief.

Mogelijke oplossingen

  • Voor wat betreft BSO is de grootste bottleneck zoals aangeven een gebrek aan voldoende fysieke ruimte. Het is zeer lastig voor BSO-aanbieders om geheel zelfstandig vastgoed te ontwikkelen, aangezien deze slechts voor enkele uren per dag gebruikt kunnen worden voor BSO. Daarom is essentieel dat bestaande schoolgebouwen zoveel mogelijk dubbel worden gebruikt en de gemeente en de GEM een actieve regierol vervullen bij het realiseren van nieuwe, geschikte locaties.
  • Om het probleem in perspectief te plaatsen: indien minder dan 2% van de ruimte voor woningen die in Weespersluis worden verkocht een maatschappelijke bestemming zou krijgen en zou kunnen worden gebruikt voor opvang, zou het ruimtegebrek voor alle nieuwe kinderen opgelost zijn.

Wij bedanken nogmaals de goede contacten met, en inzet van, De Nieuwe Jozef, Weesperrijk, de GGD, de stadsloods, Unikidz, Kind & Co en meerdere ambtenaren van de Gemeente Amsterdam verantwoordelijk voor kinderopvang.